Domates Mildiyösü ve Mücadele Yöntemleri  

Türkiye’de sebze yetiştiriciliği açısından en önemli bitkilerden birisi domatestir. Anavatanı Orta Amerika ile Güney Amerika’nın kuzey kesimlerine dayanan ve bu bölgeden tüm dünyaya yayılan domates, Solonaceae familyasına aittir.

Türkiye’de 2021 üretim sezonunda 1,74 milyon da’lık alanda 13,2 milyon ton domates üretilmiştir. Üretimde Antalya, Bursa, Manisa ilk sıralarda yer almaktadır. Dünyada domates üretimi ise 2020 yılında 186 milyon tonu geçmiştir. Meksika en büyük ihracatçı iken, ABD en büyük ithalatçı olmuştur. Dünyada en çok domates üreten ülkeler arasında ise Türkiye 3. sıradadır.

Türkiye için önemli olan ve özellikle endüstriye dönük üretimi giderek önem kazanan domates yetiştiriciliğinde diğer kültür bitkilerinde olduğu gibi hastalıklarla mücadele edilmesi gerekmektedir. Phytophthora infestans etmeni domates bitkisinin en önemli hastalığı olan dometes mildiyösüne neden olur.

Yaşayışı ve Hastalık belirtileri

Phytophthora infestans, domates de mildiyö hastalığına neden olan fungal bir etmendir. Hastalık etmeni, kışı çürümüş hastalıklı bitki artıklarında oospor halinde geçirir. İlkbaharda oosporların çimlenmesiyle primer enfeksiyonlar başlar. Yapraklardaki lekeler üzerinde oluşan konidiosporlar rüzgar ile sağlam bitkilere taşınırlar.

Hastalığın gelişmesi ve yeni yerlere bulaşmasında serin, rutubetli havalar önemli rol oynar. Sıcaklık 19 – 22 °C ve orantılı nem %80 ve üzerinde olduğunda salgın yapar.

Domates yetiştiriciliğinin yapıldığı her yerde iklim koşullarına bağlı olarak hastalık önemli ürün kayıplarına neden olabilmektedir.

Hastalık etmeni yaprak, dal ve meyvede zarar yapmaktadır. İlk belirtiler yaprak ve gövdede üstten bakıldığında soluk yeşil renkte büyük, daha sonra esmerleşen sınırları belirsiz lekelerdir. Rutubetli havalarda yaprağın altına bakıldığında grimsi renkte, ince tüylü bir misel tabakası meydana geldiği görülür. Meyvede ise sapa bağlı kısma yakın küçük, gri kahverenginde lekeler meydana gelir. Bu lekeler hızla büyüyerek kahverengi benekli çürüklük halini alır. Koşullar hastalık için uygun olduğu takdirde hastalık tüm bitkiye yayılır ve bitkide yanıklık şeklini alır ve bitkinin kurumasına neden olur. 

Mücadele Yöntemleri:

Kültürel Önlemler:

• Serada havalandırma çok iyi yapılmalı, sık dikimden kaçınılmalıdır.
• Hastalıklı bitki artıkları ve meyveler toplanıp imha edilmelidir.
• Domates tarımı sabah ve akşam çiğ tutmayan güneye bakan yerlerde yapılmalıdır.
• Hastalığın her yıl epidemi oluşturduğu yörelerde sırık domates yetiştiriciliği yapılmalı, sıralar hakim rüzgar yönünde olmalıdır.

Kimyasal Mücadele: Çözümler ve Bitkilere Göre Uygulama Dozları

Domates mildiyösü ile kimyasal mücadeleye, hastalığın her yıl görüldüğü yerlerde, sıcaklığın 16 ⁰C ve nisbi nemin %80  olduğu koşullarda uygulanmaya başlanır. Şayet hastalık her yıl görülmüyor ise mildiyönün  ilk hastalık belirtileri görüldüğünde uygulanmaya başlanır.

Domates mildiyösünün kimyasal mücadelesinde kullanılacak bitki koruma çözümlerimiz ve dozları aşağıda verilmiştir.