ANTEP FISTIĞI GÖZ KURDUNUN ÖNEMİ VE MÜCADELESİ
Birçok ülkede yetiştiriciliği yapılan Antep fıstığınının üretiminde Türkiye önde gelen ülkelerdendir. Türkiye’de Antep fıstığı tarımının %90’ı Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yapılmaktadır. Türkiye’de 2022 yılında 4 milyon dekar alanda, 239 bin ton Antep fıstığı üretimi yapılmıştır.
Antep fıstığı Türkiye'de ihracata yaptığı katkının yanında Güneydoğu Anadolu Bölgesi çifçileri için de ekonomik önemi fazla olan bir üründür. Bu üründe ekonomik kayba neden olan birçok hastalık ve zararlı vardır. Tarımsal üretimde ortaya çıkan bu hastalık ve zararlılar ekonomik zarara yol açtığından, bu etmenlere karşı önlemler almak gerekmektedir. Bu kayıplara neden olan Antep fıstığının en önemli zararlılarından biri Antep fıstığı göz kurdu (Thaumetopoea solitaria Frey.[ Lep: Thaumetopoeidae])’dur.
Antep fıstığı göz kurdu; yumurtalarını 6-8 sıralı paketler halinde bırakır. Yumurta paketinde ortalama 140 adet yumurta bulunur. Antep fıstığı göz kurdu genellikle nocturnal (geceleri beslenen) bir canlıdır. Yılda sadece bir döl verir ve kışı yumurta halinde geçirir.
İlk dönem larvaların oburca beslenmesi sonucu gözler işlevlerini kaybetmekte ve bitkilerde yeşil aksam kaybı olmaktadır. Populasyonun yüksek olması, Antep fıstığında verim kaybını büyük ölçüde etkiler. Yüksek populasyon durumunda genç ağaçlarda larvalar bitkiyi tamamen yapraksız bırakacak şekilde beslenip zarar yapmaktadırlar. Yaprakları tamamen yenmiş bir ağaçta meyve dökümü başlar, gelişme durur, gelecek yılın meyve ve sürgün gözleri oluşmaz. Dolayısıyla verim kaybı %100’e kadar ulaşabilir.
Larvalar 3. dönemlerine ulaşana kadar aynı ağaçta daldan dala geçerken, 3. dönemden sonra ağaçtan ağaca geçmektedirler. Toplamda 5 kez gömlek değiştirerek gelişimlerini tamamlarlar. Sadece Antep fıstığı türlerinde zarar yapmaktadırlar.
Birçok hastalık ve zararlının mücadelesinde olduğu gibi bu zararlı ile mücadelede de kültürel önlemlerin uygulanması çok önemlidir. Kültürel önlemler dışında mekanik mücadele yönteminde; kışın yumurta paketlerinin dallar üzerinde bulunarak ezilmesi ayrıca ilkbaharda ise çıkış yapan larva gruplarının ezilerek yok edilmesi oldukça önemlidir.
Yapılan çalışmalarda Antep fıstığı göz kurdunun ağaç başına 2-3 yumurta paketinin bulunması Ekonomik Zarar Seviyesine ulaşacağının göstergesidir. Bahçede yapılan kontrollerde ağaçların %50’si bulaşık ise bahçenin tamamına ruhsatlı bitki koruma ürünü uygulaması yapılmalıdır.
Syngenta’nın yenilikçi ve öncü çözümleri ile Antep fıstığı göz kurdu ile mücadele de Ampligo 150 ZC (Chlorantraniliprole + Lambda-cyhalothrin) ile kolayca başarıya ulaşabilirsiniz. Antep fıstığı bitkisinde Antep fıstığı göz kurduna karşı önlem alınmadığı takdirde yaprakları yenmiş olan ağacın meyveleri dökülür, gelişimi durur ve sonraki yılın meyve sürgün ve gözleri oluşmaz. Ampligo 150 ZC, hedeflenen zararlılar üzerinde farklı etki mekanizmaları ile dayanıklılık kırıcı etkiye sahiptir, Antep fıstığının sürdürülebilirliği açısından önemli bir noktadadır ve çift aktif madde ile başarı şansınızı artırır.
Ampligo 150 ZC, Antep fıstığı dışında pamuk, fındık, domates, patates, yerfıstığı, kiraz, şekerpancarı mısır ve mercimekte birçok zararlıya karşı mücadelede başarıyı yüksek seviyelere çıkarmaktadır. Aktif maddelerin ve formülasyon teknolojisinin sinerjik mükemmel etkisiyle üstün başarı elde edilmektedir.
KAYNAKÇA
Ertürk, Y.E, Geçer, M.K, Gülsoy, E., Yalçın, S., 2015, ‘Antep Fıstığı Üretim ve Pazarlaması’, 5(2): 43-62
Dilmen, H., Pala, F., Dilmen, M.Ö., 2019,’ Antep Fıstığı (Pistacia vera L.) Üreticilerinin Tarımsal Mücadele Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi: Türkiye, Siirt İli Örneği’ 7(1), 1-8
Gaziantep İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Antep Fıstığı Göz Kurdu, https://gaziantep.tarimorman.gov.tr/Haber/379/Antepfistigi-Goz-Kurdu
Karadağ, S., Açar, I., Kalkancı, N.D., 2011, ‘Organik Antepfıstığı Yetiştiriciliği’
